Vandaag was een indrukwekkende dag! Ik had gisteren al verteld over het schilderij “Guernica” van Picasso. Ik had er wel eens een plaatje van gezien. Ik ben niet zo’n Picasso fan en dit schilderij vond ik helemaal afschuwelijk! Nou dat klopt ook wel, want dat was precies de bedoeling van Picasso. Het drama weergeven van wat er op 24 april 1937 in het kleine stadje Guernica, een half uurtje van Bilbao, is gebeurd.

Het was de tijd van de Spaanse burgeroorlog. Franco was bezig van Spanje een dictatuur te maken. Er was veel verzet tegen zijn regime, vooral van de Basken. De belangrijkste stad van voor de Basken was Guernica. Daar was van oudsher hun parlement gevestigd. Onder de eikenboom, in de tuin van het parlementsgebouw kwamen de hoofden van de verschillende deelstaten van Baskenland bij elkaar om nieuwe wetten te maken en trouw te beloven aan hun meerderen. Al eeuwenlang hadden de Basken een autonome positie. Dat was Franco een doorn in het oog. Daarom vroeg hij zijn partners in crime, Hitler en Mussolini om Guernica te vernietigen. Dat kwam beide schurken goed uit. Ze waren al een oorlog aan het voorbereiden en ze wisten dat precisiebombardementen van doorslaggevend belang zouden zijn. Ze gebruikten dus het bombardement op Guernica als een generale repetitie. De aanval werd op maandag uitgevoerd, omdat het dan markt in het stadje was. De boeren uit de verre omgeving kwamen dan hun waren op de markt verkopen. Dus het was heel druk. Omdat de burgemeester wel een vermoeden had dat er ooit een aanval op zijn stad zou komen, had al een schuilkelders laten bouwen. En toen kwamen er een paar eskaders bommenwerpers hun dodelijke vracht midden in het centrum afwerpen. Tonnen met bommen werden afgeworpen. De mensen vluchtten naar de schuilkelders, maar die waren niet bestand tegen zoveel geweld. Na de bommenwerpers kwamen er vliegtuigen heel laag over om alles wat nog bewoog neer te schieten met mitrailleurs. Alles stond in brand. De overlevenden, die wilden vluchten werden alsnog neergeschoten. Het was het eerste bombardement in de menselijke geschiedenis in Europa, waarbij gewone burgers het doelwit waren. Een Duitse commandant beweerde dat het om de strategisch gelegen brug ging, maar die bleef helemaal in tact! Ook de aanwezige munitiefabriek bleef ongedeerd. Het was echt de bedoeling om de mensen daar uit te roeien! Franco heeft het bombardement altijd ontkend. Hij beweerde dat het die dag te slecht weer was voor de vliegtuigen om op te stijgen. Ruim duizend mensen, vooral vrouwen en kinderen kwamen om. Daarna kwam Baskenland in handen van Franco. De Baskische taal werd verboden. Alle privileges werden opgeheven. Zelfs op het kerkhof moesten de Baskische teksten van de graven verwijderd worden en vervangen door Spaanse teksten.

3 maanden na het bombardement maakte Picasso het schilderij. Hij wilde de chaos laten voelen als je naar het schilderij kijkt. Het is in lijnen en vlakken in zwart, wit en grijs geschilderd om de oorlog uit te drukken. Hij wilde het gevoel uitdrukken, niet het bombardement zelf.

Het schilderij is universeel, omdat het de angst, de pijn, de wanhoop en alle emoties laat zien van alle oorlogen ter wereld. Het is over de hele wereld tentoongesteld, ook in het Stedelijk in Amsterdam. Nu hangt het alweer 10 jaar in een museum in Madrid. De bewoners van Guernica hebben allerlei pogingen kndernomen om het schilderij naar hun stad te krijgen. Daar hoort het thuis. Dat zal nooit gaan lukken. In plaats daarvan is er op een muur een tegelplateau gemaakt waarop de afbeelding op ware grootte wordt afgebeeld. (3.49x776cm)

En nu was ik dus vanmorgen in dat stadje, waar die gruwelen zich hebben afgespeeld. Er is niets meer van te zien, alleen is er een route door het stadje, waar heel grote foto’s staan met de verwoeste plekken. Het heeft een enorme indruk op me gemaakt.

Het stadje is enig. Heel gezellig met veel terrasjes en barretjes. Ik ben expres op maandag gegaan, want dan is het daar nog steeds marktdag. Ik ben ook in het parlementsgebouw geweest en heb de eikenboom gezien. Uiteraard niet meer de originele, maar hij speelt nog steeds een heel belangrijke rol in het leven van de Basken.

Daarna ben ik doorgereden naar Santillana del mar. Een droom van een Middeleeuws stadje. Allemaal huizen van hobbelige stenen gemaakt, evenals de straten. Het is erg leuk, maar het loopt heel beroerd. De GPS gaf aan hoe ik moest rijden, maar ik kwam door een stadspoort en daar was een klein hobbelstraatje waar het zwart zag van de mensen. Want tja, het was wel weer een soort Volendam. Ik geef nooit op, maar nu durfde ik echt niet verder te rijden. Ik heb de auto maar ergens aan de kant gezet en ben naar mijn overnachtingsplek gelopen. Dat was vlak bij het hoofdplein. De eigenares zei dat ik gewoon tot voor de deur kon rijden. Dan zou ze mij een parkeerplek aanwijzen. Dus ik weer terug en toen voetje voor voetje (hoe zeg je dat voor een auto?) naar huize Angelica gereden. Koffer eruit en honderd meter verder was een privé parkeerplek!!!!! Diepe zucht.

Dus ik zit hier nu in mijn middeleeuwse kamer in een middeleeuws huis, enig! Wat minder leuk is is dat het onweert en giet van de lucht. Nou ja, ik hoop dat het morgen weer mooi is!